ابوعبیده کیست؟| ترور سخنگوی حماس، مردی با شمایل نقابدار تایید شد
رویداد۲۴ | ابوعبیده، که به عنوان سخنگوی رسمی گردانهای عزالدین القسام، شاخه نظامی جنبش حماس شناخته میشود، برای سالها به یکی از چهرههای محوری در درگیریهای میان فلسطین و اسرائیل تبدیل شده است. او که همواره با چهرهای پوشیده در رسانهها ظاهر میشد، به نمادی از مقاومت در نوار غزه بدل شد. هویت واقعی او برای مدتها موضوع گمانهزنیهای فراوان بود تا اینکه در نهایت منابع مختلف و ارتش اسرائیل اطلاعاتی درباره او منتشر کردند. بر اساس گزارشهای موجود، نام واقعی این شخصیت حذیفه سمیر عبدالله الکحلوت است.
پیشینه خانوادگی ابوعبیده
حذیفه سمیر عبدالله الکحلوت در سال ۱۹۸۴ در یک خانواده فلسطینی به دنیا آمد. ریشههای خانوادگی او به روستای نعلین بازمیگردد که پس از وقایع نکبه در سال ۱۹۴۸، مجبور به مهاجرت از آنجا شدند. خانواده کحلوت پس از آوارگی در اردوگاه جبالیا در نوار غزه سکنی گزیدند. دوران کودکی حذیفه در این اردوگاه سپری شد، محیطی که با محرومیتهای ناشی از آوارگی و در عین حال تلاش برای بقا شناخته میشد. او تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسههای وابسته به آژانس آوارگان فلسطینی (آنروا) به پایان رساند و از همان دوران نوجوانی در فعالیتهای دانشجویی و اسلامی مرتبط با جنبش حماس حضور داشت.
حذیفه کحلوت در سال ۲۰۰۲ موفق به دریافت مدرک دیپلم شد. او تحصیل در رشته مهندسی را آغاز کرد، اما پس از مدتی تغییر مسیر داد و به مطالعات دینی روی آورد. وی وارد دانشگاه اسلامی غزه شد و در آنجا به تحصیل در رشتههای مرتبط با عقیده و شریعت پرداخت. تحصیلات علمی او تا مقطع کارشناسی ارشد ادامه یافت و او در سال ۲۰۱۳ از پایاننامه خود دفاع کرد. موضوع پایاننامه ارشد او «سرزمین مقدس میان یهودیت، مسیحیت و اسلام» بود.
ورود ابوعبیده به فعالیتهای نظامی و نقش رسانهای
آغاز فعالیتهای جدی حذیفه کحلوت به شروع انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۰ بازمیگردد. او به تدریج جایگاه خود را در جناح نظامی حماس ارتقا داد و در ابتدا در عملیاتهای میدانی کوچک مشارکت داشت. با گذشت زمان، توانمندیهای او در حوزه اطلاعرسانی باعث شد تا به بخش رسانهای گردانهای القسام منتقل شود. نخستین حضور رسانهای او به سالهای ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ میلادی بازمیگردد، اما نقطه عطف شهرت او کنفرانس مطبوعاتی سال ۲۰۰۴ بود. در این برنامه، او با نقاب و سربند سبز مشهور القسام ظاهر شد و به تشریح عملیاتها و توانمندیهای دفاعی این گروه پرداخت. پس از خروج نیروهای اسرائیلی از غزه در سال ۲۰۰۵، او رسماً به عنوان سخنگوی رسانهای منصوب شد و مدیریت کامل این بخش را بر عهده گرفت.
نماد نقاب و یادآوری فرماندهان پیشین
یکی از ویژگیهای ابوعبیده، استفاده همیشگی از چفیه قرمز رنگ برای پوشاندن صورت بود. این اقدام او به عنوان یادآوری شیوه فعالیت عماد عقل، فرمانده میدانی گردانهای القسام شناخته میشود که در سال ۱۹۹۳ به شهادت رسید و او نیز همواره چهره خود را میپوشاند. ابوعبیده با این ظاهر و لحن خاص در سخنرانیها، در میان افکار عمومی به القابی همچون «صدای غزه»، «صدای مقاومت» و «مرد نقابدار» شهرت یافت. او در مقاطع حساس نظامی از جمله عملیات سال ۲۰۰۶ که منجر به اسارت گیلاد شالیط شد و همچنین جنگهای ۲۰۰۹، ۲۰۱۲ و ۲۰۱۴ نقش کلیدی در جنگ روانی و اطلاعرسانی ایفا کرد.
تلاشهای اطلاعاتی اسرائیل برای افشای هویت
ارتش اسرائیل برای سالها تلاش کرد تا هویت فردی را که پشت نقاب ابوعبیده قرار داشت، فاش کند. در سال ۲۰۱۴، رسانههای اسرائیلی تصویری را منتشر کرده و مدعی شدند متعلق به حذیفه کحلوت است. بار دیگر در اکتبر ۲۰۲۳، آویخای ادرعی، سخنگوی ارتش اسرائیل، با انتشار مجدد این ادعا، نام واقعی ابوعبیده را حذیفه کحلوت اعلام کرد. با این حال، گردانهای القسام در سال ۲۰۱۴ این ادعاها را تکذیب کرده و اعلام کرده بودند که هویت واقعی سخنگوی آنها هرگز فاش نخواهد شد و تنها تعداد انگشتشماری از افراد از هویت او آگاه هستند. برای بسیاری از فلسطینیها، تصویر ابوعبیده با همان چفیه قرمز پیوند خورده بود.
ابوعبیده در جریان هفتم اکتبر
در جریان حوادث هفتم اکتبر، ابوعبیده بار دیگر با همان پوشش سنتی خود ظاهر شد و آغاز جنگ علیه اسرائیل را اعلام کرد. او در سخنرانیهای خود بر مفاهیمی همچون «فروپاشی نهادهای صهیونیستی در دهه هشتم عمر خود» تاکید داشت و از اصطلاح «نفرین دهه هشتم» استفاده میکرد. آخرین حضور رسانهای ثبت شده از او به جولای ۲۰۲۵ بازمیگردد که در آن از آمادگی نیروهای مقاومت برای یک جنگ فرسایشی طولانی خبر داده بود. در ۳۱ اوت ۲۰۲۵، مقامات اسرائیلی از جمله بنیامین نتانیاهو مدعی شدند که او هدف یک حمله هوایی قرار گرفته است.
تایید شهادت و تعیین جانشین
پس از مدتها انتشار اخبار متناقض درباره سرنوشت او، گردانهای القسام در نهایت در روز گذشته ۲۹ دسامبر ۲۰۲۵ رسماً اعلام کردند که ابوعبیده در جریان حملات هوایی اسرائیل به غزه به شهادت رسیده است. بر اساس گزارشهای منتشر شده، حماس ابتدا این خبر را تکذیب کرده بود، اما در نهایت آن را تایید کرد. در همان زمان، تصاویری از او منتشر شد که در آن ضمن معرفی خود با نام واقعی حذیفه کحلوت، خبر شهادتش را اعلام میکرد. بلافاصله پس از این اتفاق، جنبش حماس اعلام کرد که فرد جدیدی به عنوان سخنگوی نظامی تعیین شده است. نکته قابل توجه این است که جانشین او نیز لقب «ابوعبیده» را بر عهده گرفته است تا این عنوان به عنوان یک جایگاه حقوقی و رسانهای در ساختار القسام حفظ شود.
